Ik sprak met Henri van Noordenburg op zijn tentoonstelling ‘Time of the Signs’ in Gallery WM. Op de opening, een week eerder had hij al het één en ander over zijn werk verteld. Ditmaal vertelt hij er weer over en gaat hij tijdens het interview een nieuw kunstwerk maken. Ik ben getuige van een historische gebeurtenis!
Henri van Noordenburg (1967) Is een Nederlands-Australische kunstenaar. Hij is geboren in Amersfoort, woonde een tijdje in Putten en kwam toen in Spakenburg terecht.
In 1991 emigreerde hij naar Australië. Henri: “In 1988 was ik er 10 maanden op vakantie geweest. Om de trip te betalen had ik een flinke tijd in de horeca gewerkt. Het was een uitdaging. Zou ik het redden? Inmiddels gaat het goed. Ik heb een kunstenaarsloopbaan opgebouwd en heb naamsbekendheid gekregen. Dat kostte wel inspanning want de Australische kunstinfrastructuur is niet zo wijd en zijd verspreid als de Nederlandse.”
Van Noordenburg maakt beelden van landschappen, vaak is het een onstuimige zee, maar het kan ook een bergachtig gebied zijn, soms kan het allebei tegelijk zijn. Personen komen er zelden in voor. Soms herken je bomen en bladeren, maar die zijn niet van een specifieke soort.
Waar gaat zijn werk over?
Henri: ”Het gaat over vulnerability, kwetsbaarheid. Kwetsbaarheid van de mensheid en van de natuur. Climate change, klimaatsverandering, heeft een gigantische impact. Niet alleen in Australië, maar wereldwijd; er zijn steeds grotere stormen, overstromingen en bosbranden.” Referenties naar dit soort typen noodweer en natuurrampen zijn duidelijk zichtbaar in Van Noordenburgs werk. De kracht van het water staat centraal. Dit varieert van denderende watervallen en woeste oceanen tot de stiltes van of na de storm. Deze verwijzingen zijn ook terug te vinden in de muziek die Henri afspeelt en letterlijk beweegt om zijn werk te maken (Max Richters “Exiles” is daar een goed voorbeeld van). Het ritme, de melancholie en de klankkleur dicteert de toon, tint en intensiteit van elk afzonderlijk werk.
Daarnaast draagt zijn kunst Henri door het leven. Het weergeven van het water staat ook als metafoor voor de eb en vloed van mentale gezondheid. Als natuurgeweld (veelal door mensen geïnstigeerd) direct repercussies op je heeft, zoals dat in Australië maar al te vaak gebeurt, heeft dat niet alleen direct weerslag op je financiële situatie, maar ook op je mentale gesteldheid. “Ik zie het bij kennissen en vrienden. Mijn closest friend, mijn beste vriend heeft een mental health issue. Door hem bij te staan heb ik veel geleerd – ik ben anders naar psychische en fysieke pijn gaan kijken. Ook ik heb een zelfontdekkingsreis doorgemaakt. Mijn allerbelangrijkste reden om werk te maken is dat ik geleerd heb om rust te vinden in het maakproces en op die manier ook rust in mijn hoofd te creëren.”
Het begin
Henri gaat aan de slag met zwarte inkjetprints die hij handmatig, met een mes, of met schuurpapier bewerkt. Hij zet er muziek bij op en is al snel in een bepaalde cadans, hij laat zich leiden door wat er op dat moment ontstaat. Ook voor hem is het een verrassing. Hoe groter het printformaat hoe fysieker het wordt. “Ik ben met een mes gestart uit frustratie. Ik kwam terug van een presentatie van mijn werk op de (kunst)opleiding die niet zo werd gewaardeerd en ben thuis met messen in mijn fotowerk gaan krassen. Toen ik mijn agressie kwijt was, was ik heel verbaasd dat ik niet door het papier heen was gegaan. Toen ging ik het als methode gebruiken: eerst dingen weghalen, later tekenen met mes. Dat was in 2008.”
Op het Queensland College of Art and Design in Brisbane studeerde hij Photography, met name documentaire fotografie. In zijn studietijd maakte hij reportages over blue collar workers op het land en op zee. Zo legde hij Australische cowboys vast in een gebied van 138.000 hectare in een periode van 18 weken, meestal zittend op een paard. De cowboys waren bezig met schapen (30.000) en koeien (10.000). “Het was hartstikke heet, op de warmste dag was het 42 graden. Probeer dan je camera – zittend op het paard – maar eens goed te hanteren.” Op zee scheepte hij zich op een trawler in Bass Strait bij Tasmanië. Hij leefde en documenteerde het leven van de vissersmannen. “Het deed me denken aan Nederlandse films als Sil de Strandjutter.”
Naast het maken van kunstwerken heeft hij een vaste baan, en wel in de kunstsector, op de Arts Administration Facility van de Queensland Art Gallery in Brisbane. “Ik laat tentoonstellingen door de staat toeren. Ik werk er vijf dagen per week. Mijn kunstwerken maak ik voor of na het werk, in het weekend, in vakanties.”
Henri maakt een kunstwerk
De muziek van Joep Beving “Hermetism” speelt. Henri veegt met de scherpe vouw van een stuk schuurpapier over een inkjetprint van 20 x 20 cm. Een lijn wordt een bergje, een golfje? Er verschijnen stevigere golven. Aan de bovenkant van een watergolf verschijnt meer wit, schuim? Het eerste stukje muziek is afgelopen. Een tweede stukje muziek volgt. Ook van Beving, ‘Mark’. Hij gaat aan de bovenkant aan de ‘lucht’ werken. Het wordt daar wat grijzig. Het deert hem niet dat hij wat buiten de lijntjes gegaan is. Er verschijnt een grijze lucht met wat wits in de lucht. Een wolk? De muziek loopt af. Het werk is klaar.
Dat herinnert mij aan een voor hem traumatische gebeurtenis waarover hij in een film bij de tentoonstelling sprak. Hij was gaan zwemmen bij de Gold Coast, en werd de zee in gezogen. Vanwege de hoge golven zag hij even geen land meer. “Een rip zuigt je de oceaan in. Gelukkig was mij verteld wat ik moest doen en kon ik mijzelf uit een ontzettende beangstigende noodsituatie zwemmen. Ik raakte gelukkig niet in paniek en was zo verstandig om parallel te zwemmen aan het land, zo rustig mogelijk. Uiteindelijk kwam ik weer aan land. Het monumentale werk Composition C: One Stroke at a Time (2023) is een directe referentie aan die gebeurtenis. Het heeft mij drie maanden gekost om het te maken.”
We maken een rondje
Links aan de muur hangt een hele serie vierkanten van 40 x 40 cm. Ze vormen samen één werk, en het is nog een sleutelwerk ook. Het zijn zeelandschappen, maar kunnen ook landschappen sec zijn, ze kunnen indien gewenst op hun kop worden gehangen en eventueel anders worden gepresenteerd, bijvoorbeeld als blok naast en onder elkaar.
“Ik maak één werk per dag. In de tijd van twee stukjes muziek. Op gegeven moment weet je, als je bezig bent, hoe lang de muziek nog gaat duren. Ik heb er 260 gemaakt. Elke set bestaat uit 78 werken. Bij elke set luister ik naar een album van een hedendaagse, klassieke componist.”
Hij noteert datum, tijd plus de coördinaten waar het werk gemaakt is op de achterkant. Al deze werken heten Compositie XXI. Een vriend van hem kiest bij elk werk een tarotkaart. “Een tarotkaart vertelt iets over je leven, je sterke en je minder sterke kanten. Het geeft guidance bij wat je moet doen. Het helpt hem bij zijn mental health.”
Hij doet even lang over de groter formaat werken als het kleine formaat. Hij is dan wel fysieker bezig.
Dit doet hij elke dag, sinds 6 maart 2024. Ander (soort) werken maakt hij tussendoor. Op dit moment is hij met vier werken bezig.
In de achterruimte van de galerie hebben de werken meer dynamiek. Ook weer bergen en zee, althans dat kun je erin zien. “Ik kijk niet echt terug. Ik ben gewoon aan de gang. Ik kwam erachter dat ik sommige werken, op verschillende tijdstippen gemaakt, naast elkaar kon laten zien, zozeer lijken ze op elkaar.” Mooi dat je af en toe de hand (de duimafdruk) van de kunstenaar in het werk kunt zien.
Over het indrukwekkende grote werk van 1 x 1.50 meter heeft hij drie maanden gedaan op muziek van Arvo Pärt. Op bepaalde plekken heeft hij extra inkt aangebracht.
Hoe lang is hij kunstenaar?
“In 1997 ben ik afgestudeerd als undergraduate aan de Queensland College of Arts in Brisbane. Dit werd gevolgd door een cursus in creatief schrijven. Uiteindelijk ben ik afgestudeerd als Master in Photography & Theatre met als eindpresentatie een One-Man Theatre Production waarin ik zelf de hoofdrol speelde.” Het was pas nadat hij zijn studie had afgerond en een Artist in Residency in Estland had gedaan, dat hij zich comfortabel genoeg voelde om zichzelf een kunstenaar te noemen. Dat was in 2008.
Wat is zijn ervaring van het kunstleven?
“Voor alles wat je doet heb je passie en wilskracht nodig. Je moet in jezelf geloven. Weten waarom je een werk maakt. Je stelt jezelf bloot aan eenieder die het ziet. Je vertelt je eigen levensverhaal dat anders is dan dat van andere mensen. Belangrijkst is dat ik het fijn vind om te doen. Alleen aan de gang met muziek op, met de hond die altijd naast me ligt – het is fantastisch. Ik ben erg betrokken bij andere kunstenaars. Het is fijn bij een arts community te horen, vrienden om je heen te hebben die met kunst omgaan. Je steunt elkaar.
Ik heb mazzel gehad: ik ben op mijn pootjes terecht gekomen, heb een goede baan in de kunst. Maar ik vind het net zo leuk dat andere collega’s succes hebben.”
Tot slot, wat is zijn filosofie?
“Mijn vader zei: ‘wat komt er vaak donker voor in je werk’. Ik zie wat hij bedoelt. Mijn werk gaat over de manier waarop we met de natuur omgaan. Waarom zou ik rooskleurige taferelen maken terwijl we met climate change en mental health te maken hebben? Aan het einde wint de natuur. Mijn werk gaat over de huidige situatie van de wereld. Als het maar mensen raakt, dat is het belangrijkst.”
Afbeelding: Composition CXI The Devil XV The Emperor Ace of Swords
https://www.hvn.com.au/
https://www.instagram.com/henri_vn/
https://www.facebook.com/henri.vannoordenburg
https://gallerywm.com/WP/henri-van-noordenburg-australia-photography-01-09-30-09-2023/
1 Pingback