Recent was werk van Rose-Marijke Weiss te zien in de Haagse Kunstkring. Ik zag grafische beelden waarin vrouwen te herkennen waren. In een In een boekje over haar werk, ook daar te zien, zag het brede en gevarieerde oeuvre van deze kunstenaar, met niet alleen grafisch werk, maar ook aquarellen, schilderijen, design en foto’s.
Het is kunst die emoties en gevoelens oproept. Ik sprak met de maker, Rose-Marijke, in de bovenzaal van de Haagse Kunstkring over haar werk.
Alchemie, astrologie, mythologie
Ze vertelt dat ze relatief laat het pad naar het kunstenaarschap insloeg. Ze was 40. Daarvoor was ze danseres geweest en had meegedaan aan balletuitvoeringen. Ook had ze twee kinderen opgevoed. Ze koos een eigen route die in 1982 begon met een avondopleiding archeologische vormgeving.
Tegelijkertijd deed ze een studie occulte en esoterische wetenschappen, waarbij ze zich verdiepte in transpersoonlijke psychologie en oosterse religies. Alchemie, astrologie, mythologie, blijken belangrijke inspiratiebronnen voor haar te zijn. Ze gaat werken in de Grafische Werkplaats Inkt aan de Prinsegracht, waar ze veel opsteekt. Ze exposeert bij Galerie Clement in Amsterdam en elke twee jaar bij een grafische expositie in Laren.
De Kokoschka Akademie
Vervolgens ging ze naar Salzburg, naar de Kokoschka Akademie, in 1953 door Oskar Kokoschka opgericht. Elke zomer was daar Internationale Zomeracademie in het slot Hohensalzburg als een ‘School of Vision’. Dat sprak haar erg aan. Het bleef niet bij een jaar, ze kwam verscheidene keren terug. Rose-Marijke: “Ik kwam in aanraking met vitaliteit, het Duits expressionisme met zijn felle kleuren. De kunstenaarsgroep Die Brücke. In het laatste jaar deed ik er grafiek. Toen heb iemand ontmoet, die me voorstelde om in Dresden om te exposeren. Het was kort na de Wende ((1989). Ik ging erop in en werd goed ontvangen. Er was een grote solidariteit tussen de kunstenaars daar.”
Ze begon zelfs te werken in een eigen atelier in Dresden en had regelmatig, tot op de dag van vandaag, exposities. “Ik vond mijn draai in grafisch werk. Ik kreeg veel respons. Er ging daar een wereld voor me open. Ik werd lid van de Sächsischer Kunstverein. Het liep goed, en het loopt goed. Veel werk bevindt zich bij een galerie daar, Galerie Brigitte Utz .” Haar activiteiten in Den Haag gingen naar een laag pitje, maar de connectie met Den Haag bleef wel bestaan.
Waar gaat het om in haar kunst?
Rose-Marijke: “Het gaat om spiritualiteit. Mijn kunst is ‘transpersoonlijk’, door het verenigen van schijnbare tegenstellingen ontstaat een nieuwe werkelijkheid. Het is een emotionele uitdrukking. Er is verbinding van geest en materie, vrijheid in creativiteit. Inspiratiebronnen zijn Frans Symbolisme (Ranson, Gauguin, Denis), Kandinsky, Klee, en Les Nabis. En daarnaast Carl Gustav Jung’s ideeën over het collectieve onbewuste, waarin de hele geschiedenis van de mensheid opgeslagen ligt.”
Jung was van het mening dat kunst het verloren contact met het onbewuste kon herstellen. Zo kon het onbewuste weer bewust worden. De kunstenaars konden daar een actieve rol in spelen. Rose-Marijke: “In dit verband is het begrip Totem-kunst relevant. Alles draait hierbij om de ontdekking van het primitieve in de menselijke natuur. De wereld van de primitieve mens, de prehistorie en de vroege geschiedenis van de mensheid geven de mens van nu een nieuwe plaats in de wereld en in de kosmos. Zij tonen hem de donkere bodem waarin hij wortelt en waaruit hij voortkomt. Dat gaat in tegen het traditionele geloof dat de mens het middelpunt van het heelal is en aan God gelijk is.”
Levensfilosofie
Bepaalde denkers en filosofen dachten hierover na en publiceerden boeken hierover. “Het zijn denkers als Henri Bergson, Schopenhauer en Nietzsche die een ‘Levensfilosofie’ formuleren.” De levensfilosofie legt in haar denken de nadruk op het creatieve en dynamische gebeuren van het leven zelf, waarvan zij betoogt dat dit niet te vatten is in traditionele wetenschappelijke of rationele termen. Het is sterk verbonden met het vitalisme, dat stelt dat het leven enkel vanuit een immanente levenskracht moet verstaan worden, en het irrationalisme, dat stelt dat de rede niet het geschikte middel is om de werkelijkheid te begrijpen.
Het primitieve in de mens
Rose-Marijke: “Alles draait om het primitieve in de mens. Daarom mijn keus voor primitieve kunst, die puur intuïtief is. Alles is toevallig in het leven.” De wereld behoeft een spirituele transformatie waarbij het vrouwelijke element meer centraal komt te staan. “Dit thema is voor mij belangrijk omdat de eenzijdigheid van onze culturele ontwikkeling, het doorgeslagen materialisme en technologie een spirituele verarming heeft opgeleverd. Er komt een nieuwe beweging op: de terugkeer van het Vrouwelijke. Eens – voor de patriarchale samenleving en religies – heerste het vrouwelijk met klassiek vrouwelijke waarden als intuïtie, instinct, voelen en emoties.”
Haar afwisselend leven tussen Dresden en Den Haag gebruikt ze als metafoor voor de eenheid in verscheidenheid , de vereniging van tegenstellingen, de verbinding tussen geest en materie, hemel en aarde tussen oosterse spiritualiteit en westers materialisme, en tevens als brug van de kloof tussen intuïtie en verstand. In 2002 toonde ze het in de tentoonstelling ‘Die Gemeinsamkeit der Gegensätze’, bij Galerie Brigitte Utz.
Sleutelwerk
Heeft Rose-Marijke een sleutelwerk, een werk dat een nieuwe draai aan haar oeuvre gaf? Dat heeft ze. Het heet Moonwoman. “Het was een opdracht van Organon voor een Rotterdamse universiteitskliniek. Het gaat over in vitro fertilisatie. Het behandelen van vrouwen die wellicht onvruchtbaar zijn.” Ze laat het zien op haar telefoon. Een kleurrijk, expressief werk, met veel rood erin. “Het kwam in België terecht. Ik probeer het te achterhalen.” Ze vond het een geweldige opdracht. “ik zie mezelf als een instrument om een boodschap te brengen. Onder andere over vrouwen, en ook over godinnen.”
Belangrijkste is dat haar kunst emoties en gevoelens oproept. Rose-Marijke tot slot: “Als grafische kunstenaar en schilderes wens ik eigen gevoelens en ervaringen in beelden uit te drukken. Niet langer geldt overgeleverde waarheid als norm, maar de waarheid is voor mij de werkelijkheid.”
Verschenen 2022.
https://rosemarijkeweiss.nl/
https://www.instagram.com/rosemweiss/
https://haagsekunstkring.nl/index.php/cb-profile/1996-rose-marijke-weiss
http://marbellamarbella.es/2022-08-04/world-fine-art-professionals-and-their-key-pieces-375-rose-marijke-weiss/
