Arbeid systeem, -moraal en -mentaliteit, sociale klassen en geld.
Na de enorme klaagzang gedurende de afgelopen weken over hoe het is en wat er allemaal niet goed gaat is het tijd om aan te geven waarom de Hongaren en de Hongaarse ondernemers zelf geen oplossingen gevonden hebben, of proberen te vinden. Er zijn voldoende terreinen waarop de Hongaren heel goed zijn.Zeker op landbouwgebied en de kwaliteit van landbouwproducten is Hongarije bepaald sterk te noemen, alhoewel de werkwijze niet altijd even logisch voorkomt. Hongaarse artsen zijn heel goed, zeker als gekeken wordt naar de hulpmiddelen die hen gemiddeld ter beschikking staan. Winkelpersoneel mag wat klantvriendelijker en vakbekwamer zijn, maar hoe geweldig aardig en behulpzaam is de gemiddelde werknemers niet in zijn of haar vrije tijd. Veel Hongaren doen nog altijd handwerk. Hongaren kunnen zich thuis en op het werk maar al te vaak geen moderne hulpmiddelen veroorloven, gewoon omdat het te duur voor ze is. Import machines en gereedschappen zijn in verhouding duurder dan arbeidslonen. Het gras wordt intussen (gelukkig) nog maar zelden met de zeis gemaaid, maar de maaimachines met passende capaciteiten ontbreken vaak nog. Grote machines worden relatief zelden nieuw aangeschaft. De geïmporteerde afdankertjes uit “rijke” landen zijn vaak nog goed genoeg. Veel Hongaren doen werk dat ze zelf niet hebben uitgezocht. In het oude systeem kregen ze wel is waar (vak-) opleidingen, maar werk kregen ze te vaak in een andere branches toegewezen. De werknemers werden ook niet echt aangemoedigd om bij te leren: veel “omhoog gevallen” chefs vreesden voorbij gestreefd te worden door hun eigen personeel. Laten we eerlijk zijn, dom zijn de Hongaren zeker niet, wat ontbreekt is het kweken van interesse en een beetje aanmoediging.Er zijn voldoende grote namen bekend van (geëmigreerde) Hongaren in, of vanuit, de meest uiteenlopend branches. Om er zo maar eens een paar te noemen: Frans List en Béla Bartok: componisten, Jozsef Laszlo Biro: uitvinder van de balpen, William Fox: Fox studio’s, Andy Grove: Intel corporation, Harry Houdini: goochelaar, Peter Lorre: acteur, Joseph Pulitzer: uitgever en naamgever aan de Pulitzer-prijs, Josef Ganz: locomotiefbouwer en ontwerper van de Volkswagen, Ferenc Puskás: voetballer, Erno Rubik: wiskundige “Rubik’s Cube”, Ignác Semmelweis: medicus, ontdekker van de oorzaak van kraamvrouwenkoorts, Charles Simonyi: computerdeskuundige-bedenker van het WYSIWYG (What You See Is What You Get) systeem, George Soros: belegger en filantroop, Viktor Vasarely: moderne kunst en schilder, Elie Wiesel: Nobelprijswinnaar (vrede) en ga zo maar door. Opvallend is, dat de meerderheid van de grote Hongaren buiten Hongarije bekend is geworden.
De algehele situatie zou veranderd kunnen zijn als, na de omschakeling naar het nieuwe politieke systeem, de Hongaren goede hulp hadden gekregen. Maar de werkelijkheid was anders. Het land werd overstroomd door adviseurs uit de hele wereld, die niet (zoals de Hongaren hoopten of verwachten) Hongarije, maar vrijwel uitsluitend hun eigen nationale en/of bedrijfsbelangen van thuis dienden. De situatie zou ook veranderd zijn, wanneer de Hongaren die altijd plichtmatig met elkaar samenwerkten collega’s bleven, en niet ineens elkaars dodelijke concurrenten werden. Heel opmerkelijk is, dat de Hongaren uitstekend kunnen improviseren. Dat hebben ze onder andere geleerd toen ze wel auto’s kregen, maar geen onderdelen konden kopen of bemachtigen. Met een juiste benadering, goede motivatie, bijscholing naar moderne inzichten en technieken en met respect voor elkaar blijken arbeidsmentaliteit en -moraal niet eens meer zo vreemd of onmogelijk te zijn.
Sociale klassen
Duidelijk zichtbaar zijn de verschillen tussen armoede en rijkdom en de oorsprong van die verschillen is terug te voeren tot de Habsburgers die na de Turken (18e eeuw) Hongarije een tijd lang bestierden met hun feodale gedachten. In het feodale stelsel zorgde iedereen op zijn eigen wijze voor iedereen. Ergens in een Wiki is het als volgt beschreven: de priesters baden voor iedereen, de ridders vochten voor iedereen, de boeren zorgden voor de levensmiddelen van iedereen en tenslotte zorgden de vrouwen voor iedereen en het nageslacht en op die manier was iedereen ook afhankelijk van iedereen maar vooral van de bovenliggende klassen. Dat is zo-wie-zo nog te zien in de omgang tussen mannen en vrouwen: mannen schudden elkaar de hand terwijl naar de dames – naar ons gevoel wat neerbuigend – gezwaaid of geknikt wordt. (Hongaarse vrouwen kennen niet anders en voor hen is het ongewoon om een hand te krijgen). Alleen in familiaire en zeer vriendschappelijke relaties wordt er gekust. De relatie tussen “gewoon” en “welvarend” beweegt zich op een vergelijkbaar niveau. De rijkste niveaus (met de beste mogelijkheden om belasting af te trekken) kennen elkaar en meestal ondersteunen ze elkaar ook, zelfs ten koste van lager geplaatsten en daarbij zijn ze zelfs niet vies van machtsmisbruik. Het resultaat wordt wel corruptie genoemd en die corruptie kan alleen bestreden worden door de lager geplaatsten voortdurend op hun rechten te wijzen, mentale ombuigingen en sterkere vakorganisaties.
Financieringen
In de tijd, dat het systeem, of wel de staat, of wel het regime, langzaam zelfstandige bedrijven toe ging staan, ging dat ten koste van de financiële flexibiliteit en stabiliteit. Want de staat kon alleen maar alles doen wat ze deed omdat de inkomsten van de staatsbedrijven gelijk de staatsinkomsten waren. Uit die “alternatieve belastinginkomsten” was het redelijk eenvoudig om wegen te bouwen, scholen te bouwen, alle soorten van infrastructuur te bouwen en in stand te houden, gezondheidszorg te financieren en zelfs nog de netto lonen te betalen. Wanneer in zo’n bestel een paar mensen voor zich zelf gaan werken zonder dat er een belastingstelsel bestaat, valt dat in de overheidsinkomsten nauwelijks op. Maar wanneer meer mensen privé gaan werken en die privé bedrijfjes gaan uitbreiden, wordt dat op een gegeven ogenblik gevoelig. Stelt U zich eens voor, de laatste beperking voor privé bedrijven werd, als ik het mij goed herinner, in 1985 opgeheven. Die laatste beperking was dat privé bedrijven niet meer dan 500 man personeel mochten hebben en dat, zonder dat er een belastingsysteem bestond.Een belastingstelsel werd pas op 1 november 1987 geïntroduceerd, toen Hongarije eigenlijk al op haar financiële ondergang afstevende. Persoonlijk heb ik de overtuiging, dat de “oude stal” leiders van de “grote broer” Sovjet-Unie er op gokten dat zij, met de ondergang van Hongarije en hun financiële “redding” van Hongarije daarna, het gelijk van hun communistische regime zouden bewijzen. Het is aan de mentale kracht van Gorbatsjov en zijn perestrojka te danken dat Hongarije toestemming kreeg om als eerste van de Sovjet satelliet staten een (Zweeds – Nederlands) belastingsysteem in te voeren en later de grenzen naar het westen te openen. Gorbatsjov’s hulp was natuurlijk welkom, maar hielp de Hongaarse financiële problemen niet oplossen. Daarvoor had de Hongaarse overheid bedacht dat het particuliere bedrijf door duurdere bankdiensten en duurdere energie (gas en elektriciteit) toch een bijdrage zou leveren aan de staatshuishouding. Toen na de “omwenteling” de banken en energie leveranciers werden verkocht (geprivatiseerd) kregen de nieuwe leveranciers, om een betere prijs te bedingen, de bestaande regelingen (belasting alternatieven) in de verkoop contracten mee gegarandeerd. Ter geruststelling, onder invloed van de huidige crisis staan die contracten nu weer ter discussie. Wanneer de Hongaarse banken gedwongen worden om “normale” provisies te berekenen (zonder boekhoud en andere extra kosten (in procenten over de financieringen) en de energie leveranciers zoals overal elders grootverbruik kortingen verlenen in plaats van grootverbruik toeslagen berekenen, zal het Hongaarse bedrijfsleven een impuls krijgen die de Hongaarse concurrentiepositie danig verbetert. Voor het bepalen van de financieringskosten is het rente percentage maar een onderdeel van de totale kosten. Het cijfer dat de werkelijke kosten het best benaderd wordt het THM percentage genoemd (Totale Kosten van Lening), maar ook de THM geeft geen eenduidig beeld omdat verschillende kosten bepalende voorwaarden, verschillend geïnterpreteerd kunnen worden.
KLIK hier en lees verder in deel 8
Leave a Reply